Arabalarda Ön Düzen Arızaları

Ön Düzen Nedir?

Aracın tekerleklerinin yol, gövde ve birbirleriyle olan açısal ayarlamalarına tekerlek geometrisi denir. Tekerleklerin geometrik (açısal) ayarlamaları ön ve arka tekerlekler için geçerlidir. Bununla birlikte yönlendirme ön tekerleklerden sağlandığından ve ön tekerleklerin çok daha hareketli olduğundan, ön düzen geometrisi ayarları daha sık gündeme gelir.

Ön düzen geometrisinde, tekerleklerin, direksiyon bağlantılarının, süspansiyon elemanlarının tüm açısal özellikleri belirlenmektedir.

Aracın ön tekerlekleri; önden çekişli araçlarda çekiş yapmak (tahrik), direksiyon sistemine bağlı çalışarak sağa-sola dönmek, süspansiyon sistemi elemanı olarak yukarı-aşağı hareket etmek gibi  çok önemli görevleri yerine getirir. Tüm görevlerin her türlü yol ve yük şartında en iyi şekilde yerine getirilebilmesi için, ön tekerlerin ön düzen ayarları en iyi şekilde ayarlanmalıdır.

Ön düzen ayarlarının görevleri;  iyi bir yol tutuşu, düz yol ve viraj dönüşlerinde yüksek kararlılık (stabilite), rahat direksiyon hakimiyeti ve rahat direksiyon toplama (dönüşlerden sonra), daha az lastik aşınması, daha az yakıt sarfiyatı sağlanması, daha fazla konfor.

Ön Düzen Açıları Nelerdir?

Toe-in veya Toe-out (Rot ayarı)

Kamber Açısı

Kaster Açısı (Ön dingil pimi eğikliği (öne-arkaya))

King Pim Açısı (Dingil Pimi Açısı (içe-dışa))

Tekerlek Dönme Açısı (Dönme Yarıçapı)

Araçlarda Ön Düzen Arızaları Nasıl Anlaşılır?

*Düşük veya yüksek hızlarda sarsıntılı ve titreşimli sürüş.

*Aracın sağa veya sola çekmesi.

*Direksiyonun sertleşmesi, zor dönmesi.

* Virajlarda aracın savrulması, kayma eğilimi, viraj içine dalma veya arkanın dışa savrulması.

*Direksiyon boşluğunun artması, aracın gezme yapması, direksiyon titremesi.

*Lastiklerin eşit aşınmaması (lastik sırtının dış kısmının daha çok aşınması).

*Direksiyon döndürüldükten sonra, kolayca toplanmaması (düz hale gelmemesi)

İyi bir ön düzen ayarına sahip araçta bulunan özellikler:

Araç düz yolda direksiyon simidi düz konumdayken düz bir şekilde ilerler, direksiyon titremez, araç sağa sola çekme yapmaz, frenleme yapıldığında (fren sisteminde bir arıza yoksa) araç bir yöne çekme yapmaz, direksiyon rahatça döndürülebilir ve dönüşlerden sonra direksiyon simidi bırakıldığında kendiliğinden toplayıp düz konuma gelebilir, ön takım ses gelmez.

Ön düzen ayarı yapılmadan önce araçta yapılacak kontroller:

Araç ön düzen ayar cihazına bağlanmadan önce (veya ölçümden önce) standart konum ve özelliklerinde olmalıdır. Örneğin aracın yere yakınlığının değişmiş olması durumunda, bu aracın yüklü olması sebebiyle veya süspansiyon sistemi modifikasyonu sebebiyle veya bir arıza sebebiyle olabilir, tekerleklerin geometrik özellikleri değişecektir. Bu sebeple ölçüm ve ayardan önce araç tamamen normal konuma getirilmiş olmalıdır.

*Lastik hava basınçları tam ve eşit olmalı, lastik aşınmaları düzenli ve eşit olmalıdır.

*Rot başı boşlukları, rotil boşlukları, salıncak burç boşlukları giderilmiş olmalıdır.

*Rot kolu, salıncak gibi bağlantı elemanlarında eğiklik – darbe olmamalıdır.

*Tekerlekler balanslı (dengeli) olmamalı, balans ayarı yapılmış olmalıdır. Tekerleklerde salgı olmamalıdır.

*Tekerlek rulmanlarında boşluk olmamalıdır.

* Araçta yük olmamalıdır, aracın yerden yüksekliği standart değerde olmalıdır.

*Süspansiyon sisteminin serbestçe çalıştığından emin olunmalıdır, elle gövde bastırılıp bırakılarak gözlem yapılmalıdır.