Kıdem tazminatı nasıl alınır? Kıdem tazminatı hesaplama yöntemleri. İşten ayrılırken kıdem tazminatını nasıl alabilirim. Kıdem tazminatı almanın şartları nelerdir? Kıdem Tazminatı almanın yolları nelerdir?
Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı 4857 sayılı İş Kanunu gereğince işten çıkarıldığı takdirde işverenin çalışmış olduğu yıllar için ödemiş olduğu ücrettir. İşçi çalışmış olduğu her bir yıl için brüt maaşı kadar Tazminatı almaktadır. Fakat çalışanın bu tazminatı alması için aynı kurumda en az 1 yıl çalışması gerekmektedir. Aynı zamanda çalışanın işten çıkarılmış olması de kıdem tazminatı için bir şarttır. Tazminat işçileri ilgilendiren bir durumdur. Memurlar bu tazminatı alamaz.
Askerlik Tazminatı, Evlilik Tazminatı, Emeklilik Tazminatı, Kıdem tazminatlarına örnek olarak gösterilebilir. Askere gidecek olan kişi 1 yılını doldurmuş ise Askerlik Tazminatı olarak bilinen Tazminatını alır. Evlenen kadının evlenmesi gerekçesi ile işten ayrılması durumunda Evlilik Tazminatı alabilirler. Emekli olmak için gerekli şartları taşıyan kişiler SGK’dan yazı alarak işten ayrıldığı takdirde emeklilik tazminatı alabilmektedirler.
Kıdem Tazminatı Almanın Koşulları Nelerdir? Kimlere Verilir?
1475 sayılı kanunun 14. maddesine göre çalışanlara belirli koşullarda Kıdem Tazminatı verilmektedir. Buna göre aynı işverene bağlı çalışma süresi 1 yılı doldurmuş olan ve iş sözleşmesinin;
- İşveren tarafından iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık nedenleri dışındaki nedenlerle
- İşçi tarafından sağlık, iyi niyet ve ahlak kuralarına aykırılık veya işyerinde işin durması benzeri nedenlerle,
- Askerlik görevi
- Emeklilik hakkının elde edilmesi veya bu kapsamda gereken sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulması
- Kadın işçinin evlenmesi
- İşçinin ölümü nedeni
Feshi halinde çalışma süresinin gerektirdiği tazminat ödenmektedir. Dolayısı ile işçiler bu durumlarda Tazminatlarını talep edebilmektedirler.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
işçiye her bir yıl için, 30 günlük tazminat ödeniyor. Tazminatı Hesaplanırken, çalışanın son aldığı aylık brüt ücretin, o iş yerinde çalıştığı yıl süresi ile çarpılması ile bulunuyor. Ücretin içinde yer alan yol yardımı, yemek, ikramiye, prim gibi tüm ödemeler de tazminat hesaplamasına eklenir. Bu hesaplamalardan yalnızca Damga Vergisi düşülmektedir. Ancak İhbar Tazminatında Damga Vergisine ek Olarak Gelir Vergisi hesaplaması da konu olmaktadır.
Kıdem Tazminatı Hesaplarken Dâhil Edilen ve Edilmeyen Ücretler
Kıdem tazminatı hesaplamasına dâhil edilen ücretlerin taşıması gerektiği özellikler arasında şunlar yer almaktadır:
- Sürekli ya da belirli Periyotlarda ödenen
- İşçiye bir menfaat sunan
- Parayla ölçülebilen
- Ödenmesi performans, satış, hedef gibi kriterlere dayanmayan ücretler bulunmaktadır.
Dâhil edilemeyen ücretler arasında
- Yıllık izin ücreti
- Evlenme yardımı
- Haftalık tatil ücreti
- Bayram harçlığı
- Hastalık yardımı
- Genel tatil ücreti
- Doğum-ölüm yardımı
- İzin harçlığı
- Teşvik ikramiyesi ve primleri
- Seyahat primleri
- Devamlılık göstermeyen primler
- Fazla çalışma ücreti
- İş arama yardımı
- Harcırah
- Bir kerelik verilen ikramiyeler
- İş elbisesi ve koruyucu malzeme bedelleri
Hesaplamalar arasında yer almamaktadır.
İhbar Tazminatı ile Kıdem Tazminatı Arasındaki Farklar Nelerdir?
Kıdem Tazminatı aynı işverenin bünyesinde en az 1 yıl çalışmış olan işçinin, işten çıkarılmasıyla birlikte ödenen tazminattır. İhbar Tazminatı ise iş yerinde en az bir günlük kıdemi bulunan işçi açısından söz konusu olan ve ihbar sürelerine uymayan tarafın ödemekle yükümlü olduğu tazminattır. Kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı farklarına gelecek olursak;
- Bu Tazminati işveren tarafından ödenmektedir. İhbar tazminatı ise hem işçi hem de işveren tarafından ödenebilir.
- Kıdem tazminatından yalnızca Damga Vergisi kesilmektedir. Buda %1’in altında bir kesintidir. Fakat ihbar tazminatında hem Damga Vergisi hem de %15 oranında Gelir Vergisi kesilmektedir.
- Belirli süreli iş sözleşmesinde ihbar tazminatı gündeme gelmez. Yine belirli süreli iş sözleşmesinin sonunda işçi normalde Kıdem Tazminatina hak kazanamaz. Ancak, sözleşmenin süresinde önce işveren tarafından haksız yere feshedilmesi ya da işçi tarafından haklı nedenle feshedilmesi halinde ve işçinin kıdemi de en az bir yıl ise, tazminat hakkı doğar.
- Kıdem tazminatını alabilmek için işçinin haklı olduğu durum aranır. İhbar tazminatı talebinde bulunabilmek için ise ihbar süresine işçi veya işverenin ihbar kurallarına uymaması gerekmektedir.
Kıdem Tazminatı Hesaplama
Kıdem tazminatı hesaplaması, işçinin çalıştığı her tam yıl için 30 günlük brüt ücreti üzerinden yapılır. Hesaplama adımları şu şekildedir:
- İşçinin toplam çalışma süresi belirlenir.
- Çalıştığı yıl sayısı ile son brüt maaşı çarpılır (yol, yemek gibi ek haklar dahil edilmelidir).
- Bir tam yılın dışında kalan süreler günlük brüt ücretle çarpılır.
- Ortaya çıkan toplamdan %0,759 oranında damga vergisi kesilir.
- Geriye kalan tutar işçiye kıdem tazminatı olarak ödenir.
2025 yılı itibarıyla kıdem tazminatı tavanı 46.655,43 TL olarak belirlenmiştir. Eğer işçinin brüt maaşı bu sınırın üzerinde olsa bile, kıdem tazminatı hesaplaması bu tavan üzerinden yapılır.
Kendi kıdem tazminatını hesaplamak için bu hesaplama aracını kullanabilirsin.
Örneğin, bir işyerinde 6 yıl boyunca çalışan ve son brüt aylık ücreti 40.000 TL olan bir işçinin 2025 yılında işten çıkışı verildiği takdirde kıdem tazminatı hesaplaması şu şekilde yapılır:
6 yıl × 30 gün × 1.333 TL (günlük brüt ücret) = 239.940 TL
